Waarom afvallen vaak mislukt: insuline en je honger (3/5)
Waarom afvallen vaak mislukt: insuline en je honger (3/5)
Waarom calorieën niet het probleem zijn, maar je hormonen wel
Iedereen kent het gevoel: je eet minder, probeert gezonder te leven… en toch val je niet af. Of erger nog… het lukt even, maar het komt er twee maanden later weer aan.
Dat komt niet door een gebrek aan discipline, maar door hoe je lichaam je hongerhormonen regelt.
Het probleem zit niet in calorieën, maar in insuline en de manier waarop dit suikerhormoon samenwerkt met leptine en andere hormonen die jouw eetlust aansturen.
Je lichaam heeft een ‘instelpunt’: het metabool setpoint
Je lichaam werkt met een soort thermostaat voor gewicht, het metabool setpoint.
Dat setpoint wordt grotendeels bepaald door hormonen zoals insuline en leptine.
Wanneer je te snel afvalt, daalt je leptinespiegel. Je hersenen denken dan dat er “hongersnood” is en reageren met:
- Minder energieverbruik (je stofwisseling vertraagt)
- Meer honger (ghreline stijgt)
- Minder beweging (je voelt je futloos)
Zo probeert je lichaam dat oude gewicht terug te krijgen.
En dat lukt… meestal. Daarom werkt “minder eten, meer bewegen” zelden blijvend.
Insuline: het suikerhormoon dat honger in stand houdt
Insuline regelt niet alleen je bloedsuiker, maar beïnvloedt ook hoe je hersenen honger en verzadiging ervaren.
Wanneer insuline vaak hoog is (bijvoorbeeld door veel snacks, frisdrank of witbrood):
- Je vetverbranding stopt
- Je vetcellen blijven vol
- Je hersenen krijgen geen toegang tot energie
Gevolg: je lichaam ervaart energiegebrek, ook al heb je genoeg opgeslagen.
Dat is waarom je bij een dieet met hoge insuline honger blijft houden.
Dr. Jason Fung beschreef dit treffend:
“Minder eten met hoge insuline is als proberen de verwarming lager te zetten terwijl de thermostaat vastzit.”
Leptine: het hormoon dat zegt ‘je hebt genoeg gegeten
Leptine is een hormoon dat door vetcellen wordt afgegeven en tegen je hersenen zegt: “Er is genoeg energie, je mag stoppen met eten.”
Maar door chronisch hoge insuline ontstaat leptineresistentie: je hersenen horen het signaal niet meer.
Je blijft eten, ook al heb je genoeg vetreserves.
Kort gezegd:
- Hoge insuline → leptine werkt niet goed → constante honger → meer eten → meer vet → nog meer insuline.
Een hormonale vicieuze cirkel.
Slaap en stress: twee vergeten oorzaken van constante honger
Zelfs met goede voeding kun je blijven vechten tegen je honger als je te weinig slaapt of te veel stress hebt.
- Slaaptekort verlaagt leptine en verhoogt ghreline (je hongerhormoon). Eén korte nacht kan je eetlust met 20–30% verhogen.
- Chronische stress verhoogt cortisol, dat je insulinegevoeligheid verlaagt en je trek in snelle suikers versterkt.
💡 Eén van de krachtigste manieren om honger te verminderen is simpelweg: beter slapen.
Intermittent fasting: werken mét je hormonen
In plaats van steeds minder te eten, kun je beter anders eten met langere pauzes tussen maaltijden.
Dat heet intermittent fasting (tijdgebonden eten).
Tijdens vasten daalt je insuline, stijgt je vetverbranding, en herstelt de gevoeligheid van leptine en GLP-1.
Je lichaam leert opnieuw luisteren naar verzadiging.
Begin simpel:
- Start met 12 uur niet eten tussen diner en ontbijt (bijv. 19:00 – 07:00)
- Bouw rustig op naar 14–16 uur
- Focus op volwaardige maaltijden: eiwit, vezels, gezonde vetten
Praktisch voorbeeld
Twee mensen eten elk 1500 kcal per dag.
- Persoon A eet 6 keer per dag (mueslireep, brood, snack, etc.) → insuline blijft hoog → vetverbranding geblokkeerd → honger blijft.
- Persoon B eet 2–3 voedzame maaltijden (eiwit, groente, vetten) → insuline daalt tussendoor → vet wordt gebruikt als brandstof → minder honger, meer energie.
Zelfde calorieën, totaal ander hormonaal effect.
Samengevat
- Afvallen mislukt vaak niet door wilskracht, maar door hormonale ontregeling.
- Insuline is het suikerhormoon dat vet vasthoudt en honger voedt.
- Leptine vertelt je hersenen wanneer je vol zit, maar kan door hoge insuline zijn werking verliezen.
- Slaap, stress en snackgedrag zijn grote stoorzenders in dit systeem.
- Intermittent fasting helpt je lichaam om opnieuw vet te gebruiken en je honger te herstellen.
👉 Volgende blog (4/5): Insuline, leefstijl en ziekte: de stille verbanden — hoe één hormoon invloed heeft op je energie, ontstekingen en gezondheid.
FAQ
Veelgestelde vragen: Waarom afvallen vaak mislukt
Waarom krijg ik honger als ik minder eet?
Doordat je insuline hoog blijft, kan je lichaam vet niet gebruiken als energie. Je brein ervaart energietekort en verhoogt je eetlust.
Wat is leptineresistentie?
Wanneer insuline vaak hoog is, worden je hersenen ongevoelig voor leptine. Je krijgt geen “ik zit vol”-signaal meer, en blijft eten.
Helpt intermittent fasting tegen honger?
Ja, door periodes van vasten daalt je insuline, herstelt leptine, en vermindert hongergevoel. Je verbrandt vet in plaats van glucose.
Hoe beïnvloedt stress mijn honger?
Stress verhoogt cortisol, dat insuline en eetlust stimuleert. Daardoor krijg je meer trek in snelle suikers en vetten.
Wat doet slaap met mijn hongerhormonen?
Slaaptekort verlaagt leptine en verhoogt ghreline, waardoor je meer honger krijgt en sneller grijpt naar ongezonde snacks.
